Media nemen een grote rol in in het dagelijkse leven. Daarom is het van belang om te onderzoeken hoe media werkt, en mediawijs onderwijs te ontwikkelen. MediaCultuur is een project onder leiding van Emiel Heijnen (docent aan de Academie voor Beeldende Vorming en de master Kunsteducatie van de AHK), waarin onderzocht wordt in hoeverre (toekomstige) leraren in de kunstvakken een bijdrage kunnen leveren aan de mediawijsheid van hun leerlingen. In het project werken docentenopleidingen in de kunstvakken, culturele instellingen en VO-scholen samen. Het driejarige project Mediacultuur heeft twee doelen: ten eerste het integreren van mediawijsheid in de docentenopleidingen beeldende kunst en vormgeving, en ten tweede het opzetten van een website met mediawijze kunstlessen voor het middelbaar onderwijs.
De Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, ArtEZ en de Willem de Kooning Academie organiseren nu gezamenlijk een driedelige lezingenreeks over media en beeldcultuur: Media Thinking.
Het thema van de eerste lezing in de serie is Media en interculturaliteit. Aan gasten Joris Luyendijk en Renzo Martens de taak om de studenten en docenten in de zaal van het Basisburo de manipulerende mechanismes van de media uit te leggen. Luyendijk werd bekend met zijn boek Het zijn net mensen, over hoe hij als correspondent Midden-Oosten ongewild onderdeel werd van een vervormende internationale nieuwsmachine. Martens maakte de controversiële film Episode 3: Enjoy poverty, waarin hij Congolese fotografen aanzet geld te verdienen aan de armoede van hun eigen bevolking.
Joris Luyendijk vertelt aan de hand van voorvallen die hij meemaakte als correspondent in het Midden-Oosten hoe de media een gefilterd, vervormd, gemanipuleerd, partijdig en versimpeld beeld geven. Volgens Luyendijk moet de kracht van beeld niet onderschat worden. De Israeli hebben in feite geluk dat ze de terreuraanslagen (waarbij overigens veel minder doden vallen dan bij auto-ongelukken) met een krachtig beeld kunnen laten zien. De Palestijnen hebben gewoon pech dat ze de bezetting, die zij als grootste obstakel voor vrede zien, niet zo makkelijk in beelden kunnen vatten.
Aan de hand van een NOS-filmpje over aanslagen tijdens Nieuwjaar in Afghanistan laat Luyendijk vervolgens zien hoe de mechanismes van media werken. Het gaat niet alleen om wat media wel laten zien, maar ook juist om wat zij niet laten zien. Luyendijk vertaalt het fragment naar de Nederlandse context. Dan wordt het een inhoudsloos bericht, waarin niets wordt uitgelegd over het waarom van de aanslagen. De beelden bij de film bevestigen de ideeën die wij toch al hebben over moslims.
In het tweede deel van de lezing wordt kunstenaar Renzo Martens geïnterviewd door Bart Rutten, conservator nieuwe media van het Stedelijk Museum. Het begint met confronterende beelden uit Martens film Episode 3: Enjoy Poverty. Daarin zet hij arme Congolese fotografen aan om fotos van hun eigen armoede te maken in plaats van vrolijke familiekiekjes. Martens vervormt de werkelijkheid door zelf een rol aan te nemen Volgens Martens is armoede, net als cacao en goud, al een exportproduct waar de hulpverleningsindustrie veel geld aan verdient. Waarom mogen Congolezen dan niet aan hun eigen armoede verdienen?
Martens wilde een kunstwerk maken, over het kijken naar Afrika, niet over Afrika zelf. Ja, ik ben me ervan bewust dat ook ik mensen exploiteer, als kunstwerk. Het is eigenlijk een soort van cynische slapstick. De film verlegt grenzen, maar stelt ook zijn eigen bestaan ter discussie. Zowel Luyendijk als Martens verwijten kijkers van derdewerelddocumentaires hypocrisie. Mensen kijken naar media, en denken vervolgens dat ze het wel weten, om verder te gaan met hun gewone leven.
De volgende lezing gaat over Media en lichaam en vindt plaats op 9 april in Rotterdam. Sprekers: Myrthe Hilkens en Francisco van Jole.
Meer informatie
http://projectmediacultuur.web-log.nl
