Twee studenten van de Breitner Academie, Gerrit Blaauw en Iris Evertse, en twee jonge onderzoekers van de Hogeschool van Amsterdam (HvA) maakten samen het kunstwerk 'Citizens' voor het Amsterdam Light Festival van 2015. De acht lichtobjecten praatten met elkaar over wat er zich op social media afspeelde, en reageerden op hun omgeving.

Het thema van het Amsterdam Light Festival was in 2015 ‘vriendschap’. De AHK’ers en HvA’ers werkten samen aan een installatie met dit thema binnen het Citizen Data Lab (Amsterdam Creative Industries Network) in samenwerking met ontwerper Björn van den Broek van Object Studio. Samen maakten zij acht ‘Citizens’: interactieve lichtobjecten die zich gedragen als burgers. De Citizens werden na het festival verplaatst naar het Student Hotel op de Wibautstraat, waar ze vier jaar hebben gestaan.

Knightrider
De citizens stonden in groepjes op het Hortusplantsoen bij de Reinwardt Academie. De lichtpalen met witte ledlampjes communiceerden over wat er zich op dat moment op social media afspeelde. De lichtkunstwerken praatten letterlijk met elkaar: ze maakten volzinnen en voerden een gesprek met robotstemmen. De witte ledlichtjes schoten tegelijk omhoog bij het geluid dat ze produceerden, zoals de equalizer van een computer. HvA-onderzoeker Joppe Lauriks: ‘Ze gedragen zich een beetje zoals KIT, de auto uit de jaren ’80-serie Knightrider.’

Net mensen
Gerrit Blaauw en Iris Evertse, studenten van de Breitner, bedachten het concept in het kader van hun afstudeerstage. Iris vertelt: ‘We wilden iets maken dat verbinding legt, omdat het Amsterdam Light Festival dit jaar het thema vriendschap heeft. Zo kwamen we op het idee van deze Citizens, lichtkunstwerken die in verbinding staan met de sociale media en die zich dus ook als burgers gedragen.’ De lichtpalen waren zo’n 2.30 tot 2.60 meter lang, en waren strak vormgegeven. ‘Dat is een bewuste keuze, want daarmee willen we laten zien dat iets dat computergestuurd is, tegelijk heel menselijke trekken kan hebben.’
 
Discussies met robotstemmen
HvA onderzoekers Joppe Lauriks en Bastiaan Feenstra, die afstudeerden aan de opleiding HBO-ICT, maakten het systeemontwerp en het interactieve gedeelte van de Citizens. Joppe legt uit: ‘Via een centrale server verzamelen we discussies die op dat moment op sociale media en andere online bronnen gehouden worden. Dat zijn onder andere internationale fora als Reddit, waar mensen inhoudelijk ingaan op wat er op dat moment in hun leven, de wereld en het nieuws speelt. De server stuurt de internetdiscussies door naar de palen, en elke Citizen krijgt vervolgens de stem van één bepaalde internetgebruiker. De palen praten vervolgens met elkaar met computergestuurde stemmen.’ De Citizens namen niet alles klakkeloos over van social media: de gesprekken werden eerst via software automatisch gemonitord en gefilterd.

Parkeersensoren
De Citizens reageerden ook op wat er in hun omgeving gebeurde. Als ze een tijdje ongemoeid werden gelaten, dan sukkelden ze langzaam in slaap. Kwam er dan weer een mens dichterbij, dan schrokken ze wakker en begonnen opnieuw te praten. Dit gebeurde door middel van parkeersensoren die in de palen zaten, die meetten hoe dichtbij iemand stond. Een groepje keek uit over het water, en één citizen stond helemaal alleen. Iris: "Zo wilden we ook de empathie van omstanders opwekken. Die ene Citizen praat in zichzelf".

Bekijk ook een artikel hierover op AT5.nl

Amsterdam Light Festival